|
Tweet |
"Yağlı güreşin olimpiyatı" Tarihi Kırkpınar Yağlı Güreşleri'nin 661'inci randevusunda başpehlivan güreşleri yarın başlayacak.
KIRKPINAR YAĞLI GÜREŞLERİNİN KISA TARİHÇESİ
“Kırkpınar Yağlı Güreşleri Festivali”, dünyanın en eski geleneksel spor faaliyetlerinden biridir.
Avrupa’da düzenlenen ve Türkiye’nin 2008 yılında ilk defa katıldığı “Avrupalı Seçkin Destinasyonlar Ödülü‘nü kazanan Kırkpınar
Yağlı Güreşleri Festivali, 16 Kasım 2010 tarihinde de UNESCO’ nun ‘’İnsanlığın Somut Olmayan Kültürel Miras Temsili Listesi’ne
dahil olmuştur.
Kırkpınar Yağlı Güreş Festivali bir taraftan insanların yakınlaşması ve dayanışmasını sağlarken, diğer taraftan da bireylerin kendi
kültürlerini tanımaları açısından önemli bir toplumsal işlevi yerine getirmektedir. Sarayiçi Kırkpınar Er Meydanı, Türkiye
Başpehlivanı’nın belirlendiği tarihi bir yer olmakla birlikte, ülkenin bir çok yöresinden gelen ve başarılı olmayı hedefleyen pehlivanlar
için kendini gösterme, hemde toplum içinde iyi bir yere sahip olma mücadelesini gerçekleştirdiği yerdir.
Kırkpınar Yağlı Güreşlerinin ortaya çıkış efsanesine göre; 1357 yılında Orhan Gazi'nin Rumeli'yi ele geçirmek için düzenlediği seferler
sırasında oğlu Süleyman Paşa askerleriyle Edirne'yi üçüncü defa geçici olarak ele geçirdikten sonra, Edirne civarında keşif akınına
çıkar. Öncü birlik geri döner ve şimdi Yunanistan’ın topraklarında kalan Simavina (Samona)’da mola verirler. 40 yiğit burada güreşe
tutuşurlar. Saatlerce süren güreşlerde, adlarının Ali ile Selim olduğu rivayet edilen iki kardeşin bir türlü yenişemedikleri görülür.
Daha sonra bir Hıdrellez gününde, Edirne yakınlarındaki Ahıköy çayırında aynı çift yeniden güreşe tutuşurlar. Bütün bir gün güreşmelerine
rağmen yine yenişemeyen kardeş pehlivanlar, gece boyunca da mum ve fener ışığında mücadelelerini sürdürmeye devam ederler.
Ancak solukları kesilerek oldukları yerde can verirler.
Arkadaşları onları aynı yerdeki bir incir ağacının altına gömerek oradan ayrılırlar. Yıllar sonra ise aynı yere gittiklerinde iki pehlivanın
mezarlarının bulunduğu yerde gür bir pınar görürler. Bundan sonra halk orada yatanların anısına o yöreye “KIRKPINAR” adını verir.
1361 yılında Murat bey ve Uç beyleri'nin Edirne'yi dördüncü defa feth ettikken sonra Murat Bey'in emri ile aynı yılın yazında kırk
yiğit akıncıların anısına bir güreş düzenlenmiştir. Bu düzenlenen güreş, "Kırkpınar Güreşleri" adıyla tarihe geçmiştir. Bundan sonra
her yıl Hıdırellez günü Kırkpınar Güreşleri yapılması gelenek haline gelmiştir.
Yunanistan’ın Samona merası içindeki alanın adı KIRKPINAR çayırıdır. Balkan Savaşları ve Birinci Dünya Savaşı sonunda Kırkpınar
Güreşleri Edirne ile Mustafapaşa yolu arasındaki “Virantekke” denilen yerde düzenlenmiştir.
Cumhuriyetin ilânından sonra 1924 yılından itibaren güreşler Edirne’nin Sarayiçi mevkiinde düzenlenmeye başlamıştır. Cumhuriyetin
ilk yıllarında Kırkpınar Ağalarının desteği ile düzenlenen güreşler daha sonraki yıllarda ülkede yaşanan ekonomik sıkıntılardan dolayı
Kırkpınar Ağalık görevine talip çıkılmamasından dolayı dönemler içinde Kızılay, Çocuk Esirgeme Kurumu, Halkevi, Edirne Belediyesi
ve T.C. Beden Terbiyesi Genel Müdürlüğü işbirliği ile organizasyonlar yürütülmüştür.
1950 yılından itibaren “Kırkpınar Yağlı Güreşleri” T.C. Edirne Belediyesi’nin organizasyonu ile düzenlenmeye başlamıştır. Başlangıçta
“Kırkpınar Yağlı Güreşleri Panayırı” adıyla üç gün olarak gerçekleştirilen bu etkinlikler, 1966 yılından itibaren “Tarihi Kırkpınar Yağlı
Güreşleri ve Kültür Etkinlikleri Haftası” adıyla yedi gün kutlanmaya başlamıştır.
Kırkpınar’ı diğer güreş etkinliklerinden ayıran, yüzyıllardır geleneksel görünümünü koruyan iç içe girmiş bir kültürel yapıda olmasıdır.
Köklü bir kültürel geleneğin bireyler, gruplar ve topluluklar tarafından sürdürülmesi, Somut Olmayan Kültürel Dünya Mirası anlayışının
yaygınlaşmasına bu açıdan da katkıda bulunmaktadır.
Mayıs 2014 tarihinde kurulan “T.C. Edirne Belediye Başkanlığı Kırkpınar Yağlı Güreşleri Festivali Bilgi ve Dokümantasyon Merkezi”
çatısı altında gerçekleştirilen çalışmalar ile Kırkpınar Yağlı Güreşleri ile ilgili toplanabilen tüm yazılı, sözlü, görsel ve elektronik
belgeler bir veri tabanında toplanarak interaktif ortamdan tüm dünya ile paylaşılmıştır. Yürütülen bu projeye her gün yeni bilgi
ve belgeler eklenmekte çalışmalar sürdürülmektedir.
